روسیه له طالبانو سره اړیکي بیا رغوي

 د طالبانو د حکومت یو پلاوی د سنټ پیټرزبورګ په نړیوال اقتصادي فورم کې د روسیې د بهرنیو چارو وزارت له وړاندیز وروسته چې د اسلامي تحریک نوم یې د ممنوع الخروج سازمانونو له لست څخه ایستلی و، ګډون کوي. کله چې د افغانستان د طالبانو په مشرۍ د حکومت یوه پلاوي په لومړي ځل په ۲۰۲۲ کال کې د سینټ پیټرزبورګ نړیوال اقتصادي فورم ته وکتل، دا نه یوازې په روسیه کې بلکې په ټوله نړۍ کې د ډېرو خبرو موضوع وه.

اوس چې دوه کاله وروسته د افغانستان د پلاوي بل سفر به د روسیې د بهرنیو چارو او عدلیې وزارتونو له خوا د منع شویو ترهګرو سازمانونو له لست څخه د طالبانو د ایستلو وړاندیز نه وای کړی، تر اوسه به یې خبر نه وای کړی.

په داسې حال کې چې د روسیې ولسمشر ولادیمیر پوتین په دې اړه مستقیماً څه نه دي ویلي، خو ویلي یې دي چې دا اقدام له طالبانو او په افغانستان کې له اوسني مشرتابه سره د اړیکو د ټینګولو لپاره اړین دی.

د افراطیت ضد پروژې (CEP) د منځني ختیځ کارپوه، هانس جیکوب شینډلر، په دې باور دی چې د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ښايي د یوې ترهګرې ډلې په توګه د طالبانو د ایستلو په بدل کې د یو څه تمه ولري. مګر دا ممکن د ترسره کولو په پرتله اسانه وي.

شینډلر وویل، «طالبان تل د مخکینیو امتیازاتو منلو ته لیواله دي، خو کله چې د هغوی د بدلولو خبره راځي، شیان پیچلي کیږي.»

توماس روتیګ، د افغانستان د تحلیلګرانو شبکې شریک بنسټ ایښودونکی، د کرملین وروستي اقدامات د "یو ډول ټوټو تاکتیک په توګه تشریح کړل چې په خورا کوچنیو ګامونو کې د رسمي پیژندلو په لور پرمختګ کوي - هغه څه چې طالبان یې په اړه ډاډه دي."

شینډلر او روتیګ دواړه موافق دي چې د یو تروریستي سازمان په توګه د طالبانو له لیسته ایستل کیدو وروسته بل ګام د یو مشروع دولت په توګه د دوی رسمي پیژندل کیدی شي.

د طالبانو راتلونکی څه دی؟

مسکو له ۲۰۱۵ کال راهیسې له طالبانو سره غیر رسمي اړیکې ساتلي او شک دی چې روسیې په تېر کې دغه غورځنګ ته وسلې ورکړې دي.

د 2022 په مارچ کې، دواړو خواوو رسمي ډیپلوماټیکې اړیکې پیل کړې. شپږ میاشتې مخکې، د 2021 په اګست کې، طالب جنګیالیو د افغانستان حکومت په چټکۍ سره ونیول چې د لږ مقاومت سره مخ شو. له شل کلنې ښکېلتیا وروسته، لوېدیځ وسله وال ځواکونه او ډیپلوماټیک استازي چې د پخواني حکومت ملاتړ یې کاوه په چټکۍ سره له هېواده ووتل.

طالبان پخوا د 1996 او 2001 کلونو ترمنځ په افغانستان کې واک درلود، دوه لسیزې وروسته، د طالبانو بیرته راستنیدل د دوی د اسلامي شریعت د تنګ تفسیر او له دې سره د اساسي بشري حقونو پراخ محدودیت، په ځانګړې توګه د ښځو او نجونو لپاره محدودیت دی. .

هیڅ دولت په رسمي توګه طالبان د افغانستان د مشروع حکومت په توګه په رسمیت نه پېژني او روسیې له ۲۰۰۳ کال راهیسې دغه غورځنګ د منع شوي سازمان په توګه لیست کړی دی.