د افغان نجونو راتلونکی به څنګه وي

افغان نجونې له ښوونځیو منع شوې، د خپلې راتلونکې په اړه ویره لري

په میلیونونو افغان میرمنې چې ښوونځي ته له تلو منع شوي دي، په کروندو کې کار کولو، غالۍ اوبدلو او د کور کارونو ته اړ دي

آسيه وايي نړۍ ته يې پيغام دا دی چې پخوا به يې قلم او کتاب نيول او اوس يې جارو په لاس کې ده، چې د نا اميدۍ سمبول ګڼي

د افغانستان د عالي لېسو نجونې د تېر اګست له میاشتې راهیسې چې طالبان واک ته ورسېدل خپلو ښوونځیو ته نه دي تللي. د افغانستان نویو واکمنانو په پیل کې د ښځو د حقونو ژمنې وکړې خو په وروستیو ۱۵ میاشتو کې یې ورو ورو د ښځو پر ازادۍ محدودیتونه ولګول

په ملیونونو افغان میرمنې په خپلو کورونو کې بندې دي، مجبورې دي چې خپلې ورځې په کروندو کې په کار، غالۍ اوبدلو او د کور کارونه وکړي

١٦ کلنې ليما وويل: که چېرې زده کړې نه وي او وضعيت همداسې دوام وکړي، نو د نجونو يو نسل به له تيارې راتلونکې سره مخ شي او هېڅ حقوق به ونه لري

طالبانو د امریکا په مشرۍ د بهرنیو ځواکونو پر وړاندې له شل کلن وسله وال پاڅون وروسته واک ته له ستنېدو وروسته له شپږم ټولګي پورته نجونې ښوونځيو ته له تلو منعې کړې

افغان نجونې اوس د خپل راتلونکي په اړه ویره لري ځکه چې ډیری یې له زده کونکو څخه په ماشومانو کارګرانو بدل شوي

په همدې حال کې، د دوشنبې په ورځ، طالب چارواکو افغان نجونو ته اجازه ورکړه چې په روانه اونۍ کې د لیسې د فراغت ازموینه واخلي، پرته له دې چې دوی ته اجازه ورکړي چې د یو کال څخه زیات وخت لپاره ټولګیو ته لاړ شي

د ماشومانو د ژغورنې ټولنې، چې د افغانستان له ګوټ ګوټ څخه یې انځوریز مقاله تالیف کړې، په طالبانو غږ کړی چې د هر عمر نجونو ته اجازه ورکړي چې ښوونځي ته ستانه شي

نړیوالې نادولتي موسسې په یوه بیان کې وویل: هیڅ کومه ستونزه نشته - اداري، لوژستیکي یا بل ډول - چې ممکن د یوې پالیسۍ دوام توجیه کړي چې زده کړې ته د انجونو لاسرسی منع کړي

 په دې انځوریز مضمون کې ټول نومونه د هویت د ساتنې لپاره بدل شوي دي

نازنین د منځني ښوونځي په ملیونونو نجونو کې یوه ده چې د تېر اګست په میاشت کې د طالبانو له خوا له ښوونځي منعه شوې وه. دغه ١٦ کلنې ماشومې د ډاکټرې کېدو خوبونه لرل، خو اوس د خپلې کورنۍ د ملاتړ لپاره د ورځې ١٢ ساعته په غالۍ اوبدلو تېروي. "زه حتی د هغه امیدونو په اړه فکر نه کوم چې زه باید ډاکټر شم. ټول زه د اوس په اړه فکر کوم زما ناڅرګند راتلونکی دی. زه واقعیا نه پوهیږم چې سبا به څه راوړي

مهنور خپله ورځ د کور په کارونو کې تیروي، پشمول د کورنۍ څارویو ته خواړه ورکول او د خپلو خویندو پالنه. د دیارلس کلنې ماشومې څلور مشران وروڼه په نشه یي توکو روږدي او پلار یې د سترګو له ستونزې سره مخ دی

۱۶ کلنه زینب په خپل کور کې بنده ده، مجبوره شوې چې د کور کارونه وکړي، لکه د لوښو مینځل او چرګانو ته خواړه ورکول. هغه وايي چې د ښوونځي بندیز هغې ته داسې احساس ورکوي چې د هغې پښې او لاسونه په رسۍ تړل شوي او هغه نشي کولی هغه څوک وي چې غواړي وي

نسیمه د خپل ښوونځي ملګري له لاسه ورکوي، چې له یو کال څخه زیات یې نه دي لیدلي. دغه ۱۵ کلنه ماشومه په هېواد کې د خراب اقتصادي وضعیت له امله اړ شوې چې اوبه راټولې کړي او له خپل پلار سره د سبزیجاتو په کرلو او خړوبولو کې مرسته وکړي. د طالبانو د واکمنۍ له رانسکورېدو وروسته تر ۹۰ سلنه ډېر افغانان په بې وزلۍ کې ډوب شوي دي. نړیوالو بندیزونو او د طالبانو ډیپلوماټیک انزوا د بشردوستانه وضعیت نور هم خراب کړی دی

صائمه د خپلې ټولنې لپاره د ډوډۍ پخولو له لارې ژوند ګټي. 14 کلنه ویره لري چې هغه به ژر واده وکړي ځکه چې هغه له ښوونځي څخه په زوره ایستل شوې ده

سپوګمۍ خوب لیدل چې د ښوونځي مدیره شي، خو اوس مجبوره شوې چې په خپل کورني فارم کې کار وکړي، چیرته چې هغه د څارویو ساتنه هم کوي. د ښوونځي بندیز د 17 کلن ماشوم لپاره لوی ګوزار و، چې مور او پلار یې د ښوونځي ښوونکي وو. د هغې مور د ښوونکي په توګه خپله دنده له لاسه ورکړه په داسې حال کې چې پلار یې هم ښوونکی و، د ناوړه اقتصادي وضعیت له امله یې د میاشتو معاشونه ترلاسه نه کړل

لیما ویره لري چې د زده کړې نشتوالی پدې معنی دی چې د افغان نجونو ټول نسل له خورا تیاره راتلونکي سره مخ دی. د هغې پلار یو ډاکټر دی خو اقتصادي بحران د هغه عاید زیانمن کړی دی. 16 کلنه لیما اوس د خپلې کورنۍ د مالتړ لپاره په یوه کوچنۍ ځمکه کې سبزیجات کري. "زه اوس د 13 میاشتو لپاره له ښوونځي بهر یم. زه خوشحاله یم چې ماشومان لاهم ښوونځي ته ځي، مګر زه د خپلې ټولنې د نجونو لپاره هم خپه او ناخوښه یم. موږ هم دا فرصتونه غواړو، "هغې وویل