په افغانستان کې د سېلابونو له امله لږ تر لږه ۳۱ تنه وژل شوي، ۷۴ تنه ټپیان او ۴۱ تنه لادرکه دي
تباهي او نا امیدي: سیلابونو په افغانستان کې د خلکو ژوند اخیستی او تباه کوي
پیژندنه:
د پیښو په یوه غمجنه پیښه کې، افغانستان د سیلابونو له امله ویجاړ شوی، چې په پایله کې یې د خلکو ژوند، ټپیان او مال او څارویو ته پراخ زیانونه اوښتي دي. د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې وزارت وايي، د هېواد په بېلابېلو برخو کې لږ تر لږه ۳۱ کسانو خپل ژوند له لاسه ورکړی، ۷۴ تنه ټپیان شوي او ۴۱ نور لادرکه دي. په داسې حال کې چې ملت په ۱۷ ولایتونو کې د سختو بارانونو او سیلابونو د روان خبرداری سره لاس او ګریوان دی، په ټولنو یې اغیزې ویجاړونکې دي. دا مقاله د اوسني وضعیت په اړه رڼا اچوي او د دې تکراري طبیعي ناورین سره د مبارزې لپاره اړین اقدامات لټوي.
د تباهۍ لار:
وروستیو سېلابونو د هېواد په ګڼو ولایتونو کې ګڼې ویجاړې کړې دي. د طبیعي پېښو پر وړاندې د مبارزې ادارې چارواکي وايي، تر ۶۰۴ ډېر د استوګنې کورونه په بشپړه یا جزوي توګه ویجاړ شوي، چې ډېری کورنۍ یې بې کوره کړي دي. برسېره پردې، په سلګونو جریبه ارزښتناکه کرهنه ځمکه سخته زیانمنه شوې، چې په اغیزمنو سیمو کې د احتمالي خوراکي بحران المل کیږي. د دې ناورین په منځ کې، 250 څاروي هم له منځه تللي دي، چې د کروندګرو او مالدارانو اقتصادي ستونزې یې لا پسې زیاتې کړې دي.
د انسان زیان او کړاوونه:
د دې سیلابونو انساني شمیر زړه راښکونکی دی. په داسې حال کې چې کورنۍ د خپلو خپلوانو په له لاسه ورکولو غمجنې دي، تر ټولو زیاته مرګ ژوبله په میدان وردګو ولایت کې رامنځ ته شوې، چې ۲۵ تنو په غمجنه توګه خپل ژوند له لاسه ورکړی دی. د قربانیانو په منځ کې ښځې او ماشومان هم شامل وو، چې د طبیعي پیښو په ترڅ کې د محرومو ټولنو زیانونه په ګوته کوي. سېلابونو ژوند له ستونزو سره مخ کړی، موټرونه یې له منځه وړي او کورونه یې ویجاړ کړي، ژوندي پاتې شوي کسان یې د خپل راتلونکي په اړه له صدماتو او ناڅرګندتیا سره مخ کړي دي.
د پغمان مالي ستونزې:
د کابل ولایت پغمان ولسوالۍ کې هم د سېلابونو له امله ډېر زیانونه اوښتي دي. د دې سیمې اوسیدونکو ته مالي زیانونه خورا سخت شوي، معیشت یې ویجاړ شوی او معیشت یې له لاسه ورکړی دی. لکه څنګه چې اغیزمنې شوې ټولنې د بیارغونې هڅه کوي، دا څرګنده ده چې دوی به د دې ناورین څخه په بشپړه توګه د بیرته راګرځیدو لپاره د پام وړ مرستې ته اړتیا ولري.
یوه تاریخي کتنه:
په افغانستان کې له تېرو څلورو میاشتو راهیسې سیلابونه تکرار شوي، چې په پایله کې یې ۲۱۴ کسان وژل شوي او ۳۲۰ نور ټپیان شوي دي. د دې پیښو تعدد او شدت په هیواد کې د فعالو اقداماتو او د ناورین مدیریت غوره ستراتیژیو ته بیړنۍ اړتیا په ګوته کوي. د روان هجري لمریز کال له پیله تر اوسه له ۳۱۱۵ څخه زیات د استوګنې کورونه ویجاړ شوي او څه باندې ۴۱ زره جریبه کرنیزه ځمکه ویجاړه شوې ده. د هیواد په اقتصاد او د هغه د خلکو په ژوندانه اغیزه خورا پراخه ده.
د هوا پېژندنې خبرداری او چمتووالی:
په داسې حال کې چې ولس د مرګ ژوبلې په اړه ویر کوي او د زیانونو ارزونه کوي، د افغانستان د هوا پېژندنې ادارې په راتلونکو دوو ورځو کې په ۱۷ مرکزي او ختیځو ولایتونو کې د سختو بارانونو او سیلابونو د راوتلو خبرداری ورکړی دی. بامیان، غور، دایکندي، لوګر، خوست، پکتیا، پکتیکا، ننګرهار، نورستان، لغمان، کابل، پروان، کنړ، غزني، کاپیسا او زابل ولایتونه له خطر سره مخ دي او په ځینو سیمو کې تر ۴۰ ملي مترو پورې اورښت اټکل شوی دی. د دې وړاندوینې په رڼا کې، دا د سیمه ایزو چارواکو او ټولنو لپاره خورا مهم دی چې چمتو وي او د طبیعي پیښو احتمالي اغیزو کمولو لپاره اړین احتیاطي تدابیر ونیسي.
پایله:
په افغانستان کې د سېلابونو ویجاړونکي بې شمېره کورنۍ او ټولنې له غمونو او کړاوونو سره مخ کړي دي. د کورونو، کرنیزو ځمکو د ویجاړتیا او د قیمتي ژوند او څارویو له لاسه ورکول د بیړنۍ پاملرنې او اقدام غوښتنه کوي. په داسې حال کې چې هېواد د هوا له روان خبرداري سره مخامخ دی، د حکومت، د ناورین پر وړاندې د مبارزې ادارې، او بشري سازمانونو لپاره اړینه ده چې اغېزمن شویو سیمو ته پر وخت مرستې او بیارغونې کې همکاري وکړي. سربیره پردې، د راتلونکي سیلابونو او نورو طبیعي پیښو د اغیزو د کمولو لپاره په اوږد مهاله ستراتیژیو کې پانګوونې ته اړتیا شتون لري، د انعطاف وړ ټولنو په جوړولو او په ټول هیواد کې د ناورین چمتووالي ښه کولو باندې تمرکز کوي. یوازې د ګډو هڅو او ټولیز ملاتړ له لارې افغانستان کولی شي دا ستونزمن فصل له لاسه ورکړي او د ناورین په وړاندې پیاوړي شي.
Comments
Post a Comment