د سرحدي ځواکونو ترمنځ نښته: د تورخم لاره د دوهمې ورځې لپاره هم تړلې ده

 

پېښور: د پاکستان او افغانستان تر منځ د تورخم پوله د پنجشنبې په ورځ د دوهمې ورځې لپاره هم تړلې وه، چې له امله یې د دواړو هېوادونو د امنیتي ځواکونو تر منځ له نښتو وروسته په مالونو بار بار لارۍ اوښتي دي.

د سیمه ییزو چارواکو په وینا، د چارشنبې په ورځ وروسته له هغه چې پاکستاني او افغان طالبانو پر یو بل ډزې پیل کړې، د ګډې پولې دروازه وتړل شوه.

پاکستاني چارواکو بل لوري ته پړه پر بل لوري اچولې وه، چې له غرمې وروسته شاوخوا دوه ساعته جګړه روانه وه او وروسته له هغې رامنځته شوه، چې افغان چارواکو د پاکستان پولې ته څېرمه په یوه ممنوعه سیمه کې خپلې غاړې ته د پوستې جوړول پیل کړل.

د چارواکو په خبره افغان چارواکو له دې وړاندې هم په دې سیمه کې یوه پوسته درلوده، چې په عام ډول د لارم پوستې په نوم یادېږي، خو له پاکستاني لوري سره له خبرو پرته یې پر یوې کوچنۍ غونډۍ د بلې پوستې جوړول پیل کړل.

د دوی په خبره، د سرحدي ځواکونو له لوري د ډزو له پیلېدو څو دقیقې مخکې د سرحدي ځواکونو چارواکو هم غونډه کړې وه. خو دا معلومه نه شوه چې د غونډې اجنډا څه وه او د دواړو هېوادونو سرحدي ځواکونه د ډزو کولو لامل څه وو.

د ايف سي اهلکار نه علاوه د کسټم کليئرنګ ايجنټ هم هغه وخت سخت ژوبل شوے وو کله چې د ډزو شروع کولو نه پس د تېز رفتار ګاډي سره وجنګېدلو چې له وجې ئي هغه د حفاظت طرف ته روان شو۔

د افغانستان په ختیځ ننګرهار ولایت کې د طالبانو تر مشرۍ لاندې د پولیسو ویاند عبدالبصیر زابلي نن وویل چې د دواړو هېوادونو چارواکي هڅه کوي چې د نښتې لامل معلوم کړي.

د سوداګرۍ جریان ګډوډ شوی

د تورخم پوله د پاکستان او افغانستان تر منځ د مسافرو او مالونو د ترانزیت اصلي لاره ده.

د پاکستان او افغانستان د سوداګرۍ او صنايعو د ګډې خونې رييس ضياءالحق سرحدي وويل، د لارې د بندېدو له امله د مېوو، سبزيجاتو او نورو توکو سلګونه بار وړونکي لارۍ بند پاتې دي.

هغه رویټرز ته وویل، "د تورخم پوله د چهارشنبې په ورځ د ډزو له پېښې وروسته تړل شوې وه، سوداګرو ته درانه زیانونه اوښتي دي."

د کراچۍ په جنوبي بندر کې د سوداگرۍ ټوله جريان متاثره شوی او د مالونو بار وړل په ټپه درېدلي دي.

د 2,600 کیلومتره پولې سره تړلې شخړې د لسیزو راهیسې د ګاونډیو ترمنځ د شخړې هډوکي دي.

د تورونو لوبه

په تورخم کې د ګمرک استازي جمشید خان د چهارشنبې په ورځ ډان ته وویل چې د تورخم پولې ته څېرمه هر چا سمدلاسه خپل کار ځایونه خالي کړل او کله چې ډزې پیل شوې د پوښښ لپاره ورغلې.

هغه وویل چې دا لا معلومه نه ده چې دا ډزې کومې ډلې کړي دي. هغه وويل: "لومړى مو د وړو وسلو د ډزو غږ واورېد او بيا له دواړو خواوو درنې وسلې هم وکارول شوې." هغه زياته کړه، چې دې پېښې د تصفيه کوونکو، ټرانسپورټرانو او عامو خلکو تر منځ وېره خپره کړه، چې د بار وړونکو او خالي موټرو چلوونکي هڅه کوي. له کړکېچن ځای څخه وتښتي.

پولې ته څېرمه د باچا مېنې د هستوګنې يوه اوسېدونکي صابر خان ډان ورځپاڼې ته ويلي، چې په لنډي کوتل کې هغه مهال خلکو خپلې کورنۍ خوندي ځايونو ته لېږدولې، چې د افغانستان له لوري توغول شوي توغندي په ځينو کورونو کې ولګېدل. دى وايي، چې په ځينو کورونو د توغنديو د لګېدو لږې نښې پاتې شوې، خو چا ته زيان نه دى اوښتى.

په پاکستان کې د سیمه ییزې ادارې یوه چارواکي ارشاد مهمند ای اېف پي ته وویل، افغان ځواکونو په یوه سیمه کې د پوستې د جوړولو هڅه وکړه، چې دواړه خواوې به پوسته نه جوړوي.

هغه وويل: "د پاکستان له لوري له اعتراض وروسته، افغان ځواکونو ډزې وکړې،" هغه زياته کړه چې د پاکستان سرحدي ځواکونو ځوابي ډزې وکړې.

خو د افغان طالبانو حکومت پړه پر پاکستان اچولې وه.

د افغانستان په ختیځ ننګرهار ولایت کې د اطلاعاتو او کلتور ریاست یوه چارواکي قریشي بدلون وویل، "پاکستاني ځواکونو هغه مهال پر افغان لوري برید وکړ، چې افغان ځواکونو غوښتل خپله پخوانۍ پوسته د یوه استخراج په وسیله بېرته فعاله کړي."

هغه وويل: "په بريد کې مرګ ژوبله اوښتې، خو کره شمېره يې نه ده معلومه."

خو د طالبانو د حکومت د کورنیو چارو وزارت ویاند عبدالمتین قانع د چهارشنبې په ورځ وویل چې د دغې نښتې د لاملونو او د داسې پېښو د تکرار د مخنیوي لپاره هڅې روانې دي.

د پاکستان د پولیسو یوه ځايي چارواکي رویټرز خبري اژانس ته ویلي، ډزې د چهارشنبې په ورځ ناوخته پای ته ورسېدې، خو پوله تړلې پاتې ده. هغه وویل، «فضا کړکېچنه ده» او «دواړو خواو ته ځواکونه هوښیار دي».

يو بل ځايي دولتي چارواکي وايي چې په پېښه کې سپکې او درنې وسلې او هاوان هم کارول شوي دي.

دا کرښه په وروستیو کلونو کې څو ځله تړل شوې، په شمول د فبرورۍ په میاشت کې د بندیدو په شمول چې د څو ورځو لپاره د پولې هرې غاړې ته په زرګونو بار وړونکي لارۍ ولاړې وې.

دا هم تېره میاشت د پاکستان او افغانستان د پوله ساتو ځواکونو تر منځ له شخړو وروسته په موقت ډول تړل شوې وه.

دواړه هېوادونه په سختو اقتصادي ستونزو کې دي، چې افغانستان د امریکا تر ملاتړ لاندې د اشغال له پای ته رسیدو وروسته د مرستو له کمښت سره مخ دی او پاکستان د کورني ناورین او د انفلاسیون له وجې ځپل شوی دی.